Gerichte behandeling voor patienten met Peniscarcinoom
Gerichte behandeling met immunotherapie, ook voor patiënten met Peniscarcinoom.
Peniscarcinoom of peniskanker is een kwaadaardige woekering van huidcellen van de penis. Deze zeldzame vorm van kanker komt vooral voor bij mannen boven de 50 jaar maar kan zich ook op jongere leeftijd voordoen. De ziekte presenteert zich als een huidaandoening aan de penis. Als de ziekte strikt beperkt blijft tot de penis is het in overgrote deel van gevallen goed te behandelen en is er geen levensgevaar. Afhankelijk van het stadium is behandeling meer of minder verminkend. Uitzaaiingen naar buiten de penis worden altijd eerst in de lymfeklieren en in de lies gevonden. Het zijn deze uitzaaiingen die de overleving bepalen.
Roken en chronische ontstekingen van de eikel kunnen van invloed zijn op het ontstaan van peniskanker. Met name mannen bij wie de voorhuid niet over de eikel kan worden teruggetrokken lopen gevaar. Ook kunnen bepaalde typen van het Humane Papilloma Virus (HPV) een rol spelen. Dit virus kan tijdens geslachtsgemeenschap worden overgedragen.
In Nederland worden jaarlijks ongeveer 140 mannen getroffen door Peniscarcinoom en er overlijden ongeveer 30-40 patiënten per jaar. Wereldwijd worden 1 op de 100.000 mannen met peniskanker gediagnostiseerd. De gemiddelde leeftijd van de patiënten is 60 jaar. Ongeveer 25% van de patiënten overlijdt binnen 5 jaar nadat de diagnose is gesteld.
Het Nederlands Kanker Instituut-Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis werkt al jaren aan het verbeteren van de genezingskans van kankerpatiënten. Afgelopen jaren zijn daarbij grote successen geboekt met het toepassen van immunotherapie. Vooral bij patiënten met huidkanker (melanoom), maar ook bij long- en blaaskanker, zijn er patiënten met uitgebreide uitgezaaide ziekte waarbij de ziekte na immuuntherapie langdurig (vele jaren) verdwenen is.
Deze behandeling grijpt aan op zogenaamde immuun-checkpoints. Deze 'regel-eiwitten’ worden door tumorcellen gemaakt om het immuunsysteem uit te schakelen. Met medicatie gericht op deze immuun-checkpoints wordt het immuunsysteem van de patiënten gereactiveerd en kan het de tumorcellen vernietigen. De behandeling is zeer kostbaar en niet alle patiënten reageren erop. Selectie van patiënten voor de juiste therapie is daarom van groot belang.
Een onderzoeksteam, onder leiding van moleculair bioloog Dr. Katja Jordanova en uroloog Prof. Dr. Simon Horenblas, heeft in de afgelopen jaren mechanismen ontrafeld die kankercellen bij Peniscarcinoom inzetten om aan het immuunsysteem te ontsnappen. Nu wil het onderzoeksteam met de nieuwste immunologische technieken op weefsel- en bloedmonsters bepalen waarom sommige patiënten wél en andere niet op immunotherapie reageren. Deze klinische studie wordt uitgevoerd onder leiding van medisch oncoloog Dr. Michiel van der Heijden. Dit translationeel onderzoek is van grote waarde voor verbetering van de behandeling en leidt mogelijk tot identificatie van nieuwe aangrijpingspunten voor verdere behandeling en tot kostenbesparing.
Financiering is benodigd voor de kosten van de analyse van bloed- en weefselmonsters die zijn verkregen van patiënten die deelnemen aan de zogenaamde PERICLES-studie. Perikles was een Oudgriekse voorvechter voor de rechten van minderheiden. Met deze naam refereren wij dan ook aan de rechten van mensen met zeldzame ziekten.