Biomarkers van de bloedvaten in Systemische Lupus Erythematosus (SLE)

Wat is Systemische Lupus Erythematosus?

Systemische Lupus Erythematosus (SLE) is een ernstige, levenslange auto-immuunziekte die vooral bij jonge vrouwen voorkomt tussen 15-40 jaar. Op de kinderleeftijd (= childhood-onset, cSLE) verloopt SLE ernstiger dan bij volwassenen met meer risico op orgaanschade. In vergelijking met gezonde leeftijdsgenoten hebben kinderen met SLE een 20 keer hoger sterfterisico en een 2-3-maal hoger sterfterisico in vergelijking met volwassenen met SLE. Hart- en vaatziekten zijn een zeer belangrijke doodsoorzaak bij cSLE door zogenaamde aderverkalking, ook wel 'atherosclerose’ genoemd.

De rol van 'endotheelmarkers’

Atherosclerose blijkt bij SLE niet alleen te ontstaan door de bekende risicofactoren (zoals overgewicht en hoge bloeddruk), maar ook door de ziekte SLE zelf en het (langdurig) gebruik van prednison. Bij SLE-patiënten spelen de bloedvaten in het lichaam een grote rol in het ziektebeloop, en dan speciaal de cellen die de binnenwand van de bloedvaten bekleden, de zogeheten "endotheel cellen”. Deze endotheel cellen worden ziek bij SLE en daardoor ontstaat die gevaarlijke atherosclerose. In het bloed van mensen met SLE kunnen deze ontstekingseiwitten van het endotheel gemeten worden, ze kunnen verhoogd of verlaagd zijn. Hoe ernstiger de ziekte, hoe meer afwijkend deze ontstekingseiwitten ('endotheelmarkers’) lijken te zijn, maar sommige markers zijn ook nog verhoogd als de ziekte goed onder controle is. Bij kinderen met SLE is dit nog niet goed onderzocht, terwijl juist deze groep op jongvolwassen leeftijd al atherosclerose heeft, wat op die leeftijd volstrekt ongebruikelijk is.

Uniek nieuw onderzoek

Als eerste in de wereld gaan wij (Dieneke Schonenberg-Meinema Emma Kinderziekenhuis en Sylvia Kamphuis Sophia Kinderziekenhuis) meerdere 'endotheelmarkers’ meten in een grote groep kinderen met SLE. Ons onderzoek is wereldwijd uniek omdat we veel (200) kinderen met SLE gaan onderzoeken EN bloedmonsters kunnen gebruiken van controlegroepen op de kinderleeftijd EN meerdere bloedmonsters per patiënt over meerdere jaren. Wij verwachten endotheelmarkers te vinden die al op jonge leeftijd bijdragen aan de ontwikkeling van vroegtijdige atherosclerose. Daardoor zouden we die groep jongeren met SLE die een hoog risico hebben op hart- en vaatziekten al op jonge leeftijd kunnen ontdekken, en kan er tijdig ingegrepen worden om hart- en herseninfarcten te voorkomen. Daarnaast verwachten we een verschil te kunnen ontdekken tussen ontsteking in de vaatwand door de ziekte zelf (SLE) of als gevolg van de bijwerkingen van prednison. Dit onderscheid kan niet alleen leiden tot aanpassing van de huidige behandelingen, maar kan ook een start zijn van vervolgonderzoek naar nieuwe behandelingen die meer gericht zijn op de gezondheid van de bloedvaten. Uiteindelijk zal dit leiden tot een enorme verbetering van kwaliteit van leven met het oog op de toekomst voor deze jongeren met SLE.

Het onderzoek start op 15 december 2021.